Shkencëtarët kanë zbuluar se qeniet njerëzore plaken në një nivel molekular në dy shpërthime të përshpejtuara, fillimisht në moshën 44 vjeç dhe pastaj përsëri në 60.

Në një studim të botuar  në revistën “Nature Aging”, shkencëtarët në Universitetin Stanford dhe Universitetin Teknologjik Nanyang në Singapor ndoqën 108 pjesëmarrës gjatë disa viteve për të vëzhguar ndryshimet e plakjes në molekulat e tyre, ARN, proteinat dhe mikrobiomet e pjesëmarrësve.

Shkencëtarët zbuluan se plakja e njeriut nuk ndodh në mënyrë graduale dhe lineare. Përkundrazi, shumica e molekulave që ata studiuan treguan ndryshime të përshpejtuara, jolineare në moshën 44 dhe 60 vjeç.

Xiaotao Shen, një asistent profesor në mjekësinë mikrobiomike në Universitetin Teknologjik Nanyang dhe autori i parë i studimit, tha se rezultatet tregojnë “ne nuk po plakemi gradualisht”. Disa pika në kohë janë veçanërisht të rëndësishme për plakjen dhe shëndetin tonë, shtoi ai.

Për shembull, aftësia për të metabolizuar kafeinën zvogëlohet dukshëm – fillimisht rreth moshës 40 vjeç dhe përsëri rreth 60. Përbërësit e përfshirë në metabolizimin e alkoolit gjithashtu zvogëlohen, veçanërisht rreth moshës 40 vjeç, tha Michael Snyder, kryetar i departamentit të gjenetikës në Stanford dhe një autor i studimit, duke iu referuar dy valëve të plakjes. Snyder shtoi se, në mënyrë anekdotike, “njerëzit shpesh marrin lëndime muskulore dhe shohin akumulimin e yndyrës në të 40-at e tyre lidhur me metabolizmin e lipideve dhe padyshim sarkopenia humbja e muskujve godet njerëzit në të 60-at.

Të dy grupmoshat përjetuan ndryshime në proteinat që mbajnë indet së bashku, gjë që ka të ngjarë të ndihmojë në shpjegimin e ndryshimeve të lëkurës, muskujve dhe kardiovaskulare, shtoi ai.

Rreziqet e sëmundjeve gjithashtu rriten më shpejt, veçanërisht pas moshës 60 vjeç. Studimi zbuloi se njerëzit  e moshës 60 vjeç e lart janë më të ndjeshëm ndaj çrregullimeve kardiovaskulare, problemeve të veshkave dhe diabetit të tipit 2.

Gjetja e modeleve si këto mund të ndihmojë në diagnostikimin dhe parandalimin e sëmundjeve, sipas studimit, i cili tha se kishte identifikuar gjithashtu “shënues të veprimit klinik” që mund të përdoren për të përmirësuar menaxhimin e kujdesit shëndetësor dhe mirëqenien e popullatës në plakje.

Studimi u fokusua te pjesëmarrësit e moshës 25 deri në 75 vjeç për gati dy vjet, mesatarisht. Të gjithë pjesëmarrësit jetonin në Kaliforni, ishin të shëndetshëm dhe vinin nga prejardhje të ndryshme etnike. Kampionet e gjakut, jashtëqitjes, lëkurës dhe tamponëve të hundës dhe të gojës u morën prej tyre çdo tre deri në gjashtë muaj.

Meqenëse plakja e përshpejtuar e grave mund t’i atribuohet menopauzës, studiuesit kryen analiza në grupe të dhënash të veçanta për meshkuj dhe femra. Për habinë e tyre, ata zbuluan se rezultatet ishin të ngjashme – duke sugjeruar se një pikë tranzicioni rreth moshës 55 vjeç mund të jetë një fenomen i zakonshëm për të dy gjinitë.

Një studim i mëparshëm nga studiues në Gjermani dhe Shtetet e Bashkuara kishte zbuluar se ekziston një tjetër “valë” e plakjes rreth 75 vjeç, por hulumtimi i fundit nuk ishte në gjendje t’i konfirmonte këto gjetje për shkak të moshave të kufizuara të grupit në provë. Studiuesit këshillojnë të bëni ndryshime në stilin e jetës, si p.sh. pirja e më pak alkoolit dhe ushtrimi më shumë kur i afroheni këtyre viteve kyçe në të 40-at dhe 60-at tuaja.

Snyder këshilloi njerëzit që i afrohen të 60-ave të shikojnë marrjen e karbohidrateve dhe të pinë shumë ujë për të ndihmuar funksionin e veshkave.

“Kujdesuni më shumë për veten në momente specifike kohore gjatë jetëgjatësisë suaj,” këshilloi Shen./ CNN

/rtsh.al/